Jak wdrażać ESG i ile to kosztuje? Debata portalu Wirtualne Media

Gośćmi redaktora naczelnego portalu Wirtualne Media Patryka Pallusa byli: dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk, wiceprzewodnicząca komisji rektorskiej ds. społecznej odpowiedzialności SGH, Marcin Graczyk, rzecznik prasowy oraz pełnomocnik zarządu ds. marki polskiej gospodarki w Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, Mario Zamarripa, dyrektor biura zrównoważonego rozwoju w ERGO Hestia oraz Michał Zębik, B2B team leader oraz ekspert ESG w Good One PR.

Uczestnicy dyskusji rozmawiali na temat wyzwań, kosztów i praktyki ESG (z angielskiego Environmental, Social, Corporate Governance), które obejmują kwestie związane z ochroną środowiska (zrównoważony rozwój), odpowiedzialnością społeczną (relacje firmy z otoczeniem, oddziaływanie na klientów, pracowników czy społeczność lokalną) i ładem korporacyjnym (stosowanie wysokich standardów kontroli).

Korzyści z raportowania ESG

Na wstępie dyskusja dotyczyła korzyści z raportowania ESG. Jak wskazała dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk, ESG to czynniki, które mają pomóc organizacji w realizacji zadań zrównoważonego rozwoju. - Dotychczas myśląc o zarządzaniu strategicznym, nie uwzględnialiśmy zbyt często kwestii środowiskowych czy ładu korporacyjnego. Podam przykład - zastanawiając się nad tym, skąd kupujemy półprodukty do naszej działalności, mniej interesowaliśmy się, jak wygląda temat pracy dzieci u naszych dostawców czy wpływ środowiskowy naszego produktu. Wdrażając ESG możemy dostosować się do nowych potrzeb konsumenta, klienta B2B czy regulatora, które ostatnio są mocno artykułowane.”

Głos zabrał także Mario Zamarripa, którego firma od wielu lat przygotowuje raporty ESG: „Dzięki temu jesteśmy bardziej transparentni, co stanowi dla nas przewagę konkurencyjną. Nasi klienci, partnerzy, pracownicy obserwują, jak to raportujemy. Raport jest też dobrym narzędziem do zarządzania we własnej firmie, bo wymaga zbierania danych. Firmy, które potrzebują akcjonariuszy, dzięki takim raportom mogą zachęcić dane podmioty do zainwestowania. Organizacje, które raportują mogą być też atrakcyjniejsze na rynku pracy dla pracowników”.

Podobnie brzmiał Michał Zębik: „Kolejne pokolenia, które wchodzą na rynek pracy, chcą by ich wartości pokrywały się z wartościami firmy. Wartością samą w sobie jest także działanie zrównoważone. Wszyscy chcemy oddychać czystym powietrzem, pracować w firmach, które traktują nas sprawiedliwie."

Czytaj więcej: Tworzą miejsca pracy i chronią klimat: jak fabryki BAT w Polsce konsekwentnie realizują założenia ESG

Za kilka lat nawet mniejsze i średnie przedsiębiorstwa będą zmuszone przez regulatora do raportowania ESG, choć jak wskazali nasi eksperci, część z nich już dziś przygotowuje raporty, a obowiązek taki nakładają na nich więksi partnerzy biznesowi. Marcin Graczyk wskazał: „ESG to nie tylko szanse, ale i konieczność. Z każdym dniem zbliżamy się do momentu, gdy dla każdej z firmy raportowanie będzie obowiązkiem. Wiele nawet małych firm, które nie muszą raportować, i tak to robi, bo są podwykonawcami dużych podmiotów, choćby niemieckich, a w Niemczech mamy już ustawę o łańcuchach dostaw, która w pełni implementowała dyrektywę unijną, a nawet idzie bardziej do przodu. Czasem firmy muszą więc przygotowywać raporty, by móc dalej funkcjonować jako podwykonawca większego koncernu”.

Zapytaliśmy uczestników debaty, jak ważna dla firm jest komunikacja w obszarze ESG. Marcin Graczyk przyznał: „Myślę, że w zakresie ESG musimy mówić przede wszystkim o zarządzaniu, a nie komunikacji, która jest wtórna.” Nieco inaczej brzmiał Michał Zębik: „Kwestie komunikacyjne są wtórne, ale też bardzo ważne. Nie można bowiem zapominać o tym, że korzyści działania w sposób zrównoważony dotyczą również wizerunku: to w jaki sposób dana firma jest postrzegana przez pracowników, inwestorów, klientów, cały rynek.”

Nasi rozmówcy zgodzili się, że najważniejsze pozostaje jednak nawet nie samo raportowanie, a realizacja działań, które są potem opisywane w raportach. Dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk podkreśliła ponadto: „Myślimy kategorią zmiany podejścia do zarządzania, a nie wydania raportu. To narzędzie jest tylko elementem procesu zarządzania organizacją.” Marcin Graczyk zgodził się, dodając: "Kluczowe jest stworzenie całościowej strategii ESG w firmie, a potem jej wdrożenie”.

Czytaj także: Debata “Pozytywny wizerunek instytucji finansowych w Polsce a społeczna odpowiedzialność”

Jak wygląda wdrażanie ESG?

Jak wdrażać? Mario Zamarripa opowiedział, jak to wygląda w ERGO Hestii: „Wszyscy są u nas zaangażowani w proces wdrożenia ESG. Działa biuro, które koordynuje całość prac, ale w praktyce wszystkie jednostki są zaangażowane, także członkowie zarządu. Koordynujemy emisje w trzech zakresach - od energii, przez zużycie papieru, po wyjazdy służbowe”.

Dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk: - Definiuję „wdrażanie” jako sytuację, gdy organizacja ustaliła kluczowe tematy, zdefiniowała cele i priorytety, a potem w kolejnych latach konsekwentnie realizuje taką strategię. Wdrażanie będzie różnie zależało w zależności od obszaru. Np. w obszarze gospodarki obiegu zamkniętego będzie wiązało się z koniecznością przeprojektowania procesu produkcyjnego, co jest czasochłonne, kosztochłonne i wymaga silnego zaangażowania organizacji. Ale w zakresie bezpieczeństwa pracowników może okazać się, że ten obszar jest już dziś tak świetnie zarządzony, że właściwie musimy tylko rozszerzyć programy szkolenia, co oznacza że koszt wdrażania i zakres działań będzie inny.”

Michał Zębik zwrócił uwagę na kwestię tego, jakie wymagania mają firmy wobec swoich dostawców. - W tym roku na jednej z konferencji dot. ESG usłyszałem, że dużemu kontrahentowi czasem wystarczy, by mniejsza firma z jego łańcucha wartości zaczęła robić cokolwiek w kwestii zrównoważonego rozwoju, bez narzucania konkretnych wymagań. W wielu przypadkach rezygnacja z niektórych dostawców jest bardziej kosztowna niż edukowanie czy apelowanie o mierzenie śladu węglowego - powiedział.

Jakich kosztów z tytułu wdrażania ESG mogą spodziewać się organizacje? Marcin Graczyk nie miał wątpliwości, że „ESG oznacza koszty dla firmy. To oznacza, że firma musi zainwestować czas pracowników i środki finansowe. Musi je zarobić albo pozyskać z rynku”. Dr Stanek-Kowalczyk przyznała z kolei, że nie da się wskazać konkretnych wartości.

- Koszty zależą od branży, profilu działalności danej organizacji. W branży górniczej koszt będzie ogromny, bo musi się zamknąć i znaleźć inny model biznesowy. Ale już w usługach zmiany będą mniej kosztowne i uciążliwe. Trudno też określić konkretnie koszty, bo mówimy o procesie długoterminowym. Nie chciałabym jednak patrzeć na ESG jedynie jak na koszt, stratę, a na sposób rozwoju i wpływu na zmianę organizacji - podsumowała ekspertka.